لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 402

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

 
چرچری کردن-خوردن و عیش کردن
دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

 

پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن

 

آشی شدن-سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان

از سر دست(کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند)
بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده
چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

تیر رس-میدان دید-منطقه ی نزدیک

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

بسیار دلواپس و نگران بودن

جن بو داده-نوعی دشنام است

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

پا پی شدن-تعقیب کردن-در صدد تحقیق بر آمدن

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

بریدن از کسی یا چیزی-دست کشیدن از چیزی-ترک کردن-قطع رابطه و دوستی
بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

باریک-دقیق-حساس
پول مول-پول

جیک-صدا-آواز

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی
جسته دوزی-نوعی دوختن

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

 

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن
از بن گوش(کمال بندگی و خدمتکاری)

حاشا زدن-انکار کردن امر مسلم

 

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

حساب و کتاب-نگا. حساب کتاب

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال

جفت بودن-در جای خود قرار داشتن

دور از جناب ب-لانسبت

از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن

بی پایه-دروغ-پوچ
چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

پُر-لبریز-کامل-سیر-زیاد

خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

دست کم گرفتن-کم بها دادن-اهمیت ندادن-حقیر شمردن

زیر چاق بودن-برای کاری آماده بودن-کاری را بلد بودن

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن
آستین بالا زدن(آماده شدن، به کاری برخاستن، پا پیش گذاشتن)

از زورِ-از شدت-از بسیاری

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

 

پیشنهاد-طرح

 
خبرگزاری-موسسه ی خبرگیری و انتشار خبر

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن
 

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

البرز(بلندقامت، دلیر)

اِرا(هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید)

خبرکشی کردن-سخن چینی کردن

استخوان لای زخم گذاشتن-بلاتکلیف گذاشتن-کاری را کش دادن

خرده کاری-کار جزیی

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

 

آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن

پخش-پراکنده

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

از ته ریش گذشتن-فریب دادن

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن
داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

جرات دادن-دل دادن-دلیر کردن

آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

دل کسی آمدن-دل آمدن

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

ابوقراضه-ابوطیاره

خش و خش-نگا. خش خش

چادر-پوشش زنان مسلمان ایرانی که پارچه ای است نیم دایره که دنباله ی آن تا پشت پا می رسد

بفرما زدن-تعارف کردن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

ذِله شدن-ذله آمدن

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

از سر باز کردن(دور کردن، رفع مزاحمت کردن)
حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن
تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

به دو دو افتادن-گود رفتن چشم بر اثر ضعف یا بیماری

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

پله خوردن-دارای پله بودن

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

تارتنک-عنکبوت-کارتنک

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

جیز رفتن-کش رفتن-دزدیدن چیزهای کم ارزش

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

بومی-محلی-اهل همان سرزمین

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

پاپاسی-مبلغ ناچیز-پشیز

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

جا خوش کردن-در جایی که معمولن نباید ماندن اقامت کردن

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

 

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

پکاندن-ترکاندن

 
جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن
بزن بهادر-اهل دعوا و مرافعه-قلچماق-پر زور
اهل کوفه(سست پیمان، بی‌وفا و غیرقابل اعتماد)

دل خوشکنک-مایه دلخوشی اندک-آن چه بی پایه ولی مایه ی خرسندی است-گول زنک

بلا به دور-بلاها دور باد

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی
اردک رفتن، غاز آمدن-دست از پا درازتر برگشتن

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

بساز-آدم سازگار-صبور

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

 

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی

اسب چوبین(تابوت)

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن
دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

ارواح شکمت(ارواح بابات)

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

دست از همه جا کوتاه شدن-بی چاره و بی پناه شدن

از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

آدم بی‌معنی-آدم بی‌خود

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

جیز شدن-سوختن در زبان کودکان

 

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

 

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم
خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

 

زار زار-گریه ی شدید

بی همه کس-بی پدر و مادر
از ته دل(از سر صدق و صفا)

دبنگ-احمق-کودن
خانه یکی-صمیمی و یکدل

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

زبیل-آشغال-زباله

دله-هرزه-چشم چران-پرخور

پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

دک کردن-از سر وا کردن

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

بامبه-توسری

درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

روغن مالی-روغن زدن به دستگاه

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

 

آگوز-لقب ریشخندآمیز برای مرد ریزنقش و متکبر

دو پا-انسان

دست و پا-توانایی-عُرضه

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

 

تخم چشم-مردمک چشم

 

 

حاشا کردن-نگا. حاشا زدن

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

بار شدن بر کسی-به کسی تحمیل شدن- سربار کسی شدن

رودرواسی-رودربایستی

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز
از زیر کار در رفتن-تن زدن و نپذیرفتن کاری-کار را جدی نگرفتن

دهن کسی آب افتادن-به طمع افتادن-میل شدید پیدا کردن

تل انبار-توده-انباشته

دو بامبی-دو دستی-با دو دست

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

خواهر خوانده-دوست صمیمی

خلاص-تمام شد-مُرد

آه نداشتن که با ناله سودا کردن-آه در بساط نداشتن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

پرت افتادن-دور و تنها افتادن

تیغه-هر چیزی که مانند تیغ باشد-دیوار نازک
ددم وای-وای پدرم-برای اظهار تاسف یا مزاح و شوخی گفته می شود
ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن

 

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

حرف پوچ-سخن بی معنی

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

 

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی
جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

آبکی(بی‌ارزش، از روی بی‌علاقگی)
از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد
زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

آش هفت جوش(قضیه‌ی پیچیده)

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

خانه به دوشی-بی خانمانی-آوارگی

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

آنکادر کردن(اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب)
دیر کرد-تاخیر-تعویق

جای پا-اثر-نشانه-رد

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

 
اوا خواهر-مرد زن‌نما-مردی که علائق زنانه دارد
انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

 
چوب علی موجود-چوب کج و معوج درویشان

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

دوختن چشم-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

ازدست‌رفته(عاشق)

آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

 
چاک دهن را چفت کردن-بستن دهان-سکوت کردن

زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

به گند کشیدن-جایی یا کاری را خراب کردن-به لجن کشیدن-بی اعتبار کردن

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

 

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

رفتن از کیسه-ضرر کردن-از سرمایه خرج کردن

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

 

 

دور از جناب ب-لانسبت

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

 
دست من و دامن تو-دستم به دامنت

 

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

دماغ تیز داشتن-شامه تیز داشتن

دست پیش-گدا

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

 
حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

راپرت-گزارش-خبر
بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن

دست پخت-شیوه ی پختن-هنر پختن

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

بده اون دستت-آی زکی !
تخم چهارشنبه-حرم زاده-ناسزایی برای بچه های شریر

خدا-بسیار زیاد-فراوان

جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن