بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 121

چاق کردن کاری-رو به راه کردن کاری-راه انداختن کاری

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

خر آوردن و باقالی بار کردن-برای جتجال و دعوایی آماده شدن

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن
جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

بی پیر-آدم بد و تربیت نشده-چیز سخت-کار دشوار

چل و یک منبر روشن کردن-چهل و یک شمع نذری در چهل و یک مجلس روضه خوانی

زنده باد-باقی و شاداب و فرخنده باد
آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

 

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

دو لا شدن-خم شدن-تعظیم کردن

دنگ و فنگ-طول و تفصیل-مقدمه چینی فراوان-تشریفات زیاد

ای والله(در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود، آری به خدا)

چیز فهم-عاقل و فهمیده

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

تنگ کسی گرفتن-احتیاج فوری به قضای حاجت داشتن

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

آلامد-باب روز-به‌رسم معمول

 

 
باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر
این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

 

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

 
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن

پینه کردن- پینه بستن

جزوه کش-کسی که در مجالس ترحیم جزوه های قرآن را پخش می کند

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

جار-چلچراغ-شمعدان

به لج انداختن-به لجاجت انداختن

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

دل آب شدن برای چیزی-بسیار مشتاق چیزی شدن

دو قلو-دو بچه ی همزاد

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

 

حَرَج-مسئولیت-تکلیف

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

 

پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

 

 
 

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

 

حاشیه بندی-گل کاری کردن در باغچه-مرز بندی

رو به رو شدن-برخورد کردن-ملاقات کردن-مواجهه شدن

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

بخت-شانس-اقبال-شوهر

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

از دست دادن-گم کردن

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

آب نخوردن(درنگ نکردن)

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

آک‌بند(نو واستفاده‌نشده، هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده، دست اول)

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

زیر انداز-پارچه ای که زیر پای کسی یا زیر چیزی گسترانند

خر آوردن-بدبخت شدن

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

در آمدن از زیر بته-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

 

خر کریم را نعل کردن-رشوه دادن-راضی کردن

پاکاری-شغل پاکار

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن
حرف پوچ-سخن بی معنی
بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن
خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

دیم دیم-ساز به زبان کودکان

زدن به چاک-در رفتن-جیم شدن

پیل پیلی رفتن- پیلی پیلی خوردن

خرسک-نوعی فرش

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

آبِ سیاه-نیمه کوری

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن

خر و پف-نگا. خرناس

جیر و ویر راه انداختن-داد و فریاد راه انداختن

اینجانب(تعبیر گوینده یا نویسنده از خود)

خرده کاری-کار جزیی

چشم روشن شدن-شاد و خرسند شدن

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

جلز-نگا. جز

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

زیر خاکی-آن چه که از زیر حاک بیرون آید

تر تری-کسی که اسهال گرفته است

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

چشم زاغ-بی شرم

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

بی رگ-بی غیرت-بی حس

آب نخوردن(درنگ نکردن)

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

بِدو-دوان دوان-کسی که بسیار می دود-سریع

تا شدن-دو لا شدن-جمع شدن

دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

داد و قال-داد و فریاد-قیل و قال

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

زرت و زبیل-آت و آشغال-خرده ریزهای کم ارزش

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری
دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

 

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

آیۀ یاس خواندن(هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن)

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!

چشم روشنی-چیزی که برای خوشامدگویی برای کسی می برند

تِلِک و تُلُک-کار مختصر و محقری داشتن

جرینگ-صدای سکه های پول

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن
بال بال زدن-بی قراری کردن-دل واپس بودن

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ
 

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا
آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

 

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

بازرسی-بررسی و کنترل

 

دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن
حجله خانه-اتاق شب زفاف
باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن
حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن
چس گرگی پا شدن-صبح زود برخاستن

خورد و برد-افراط و زیاده روی-ریخت و پاش-تعدی و تجاوز

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

رفتن از کیسه-ضرر کردن-از سرمایه خرج کردن

بریدن-از نفس افتادن-درمانده شدن-از حرکت باز ماندن

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)
خیار چنبر-نوعی خیار

جایی که عرب نی انداخت-جایی پرت که در آن جا خبری از کسی نمی آید

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

دست آموز-تربیت شده-آموخته

خاکروبه-زباله-آشغال

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

چَه چَه-صدای بلبل

 

 

خوش نقش-خوش اقبال-پارچه یا قالی که نقش های زیبا دارد
خاج کشیدن-صلیب کشیدن

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

زن ِ سفری-زن فاسد و بی عفت
بد گوشت-آدم نچسب-دیر پیوند-کسی که زخمش دیر بهبود یابد

 

ابریشم-زن نوازنده-مطرب
به دهان ها افتادن-فاش شدن-بر سر زبان ها افتادن

 

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

جغجغه-بازیچه ای برای کودکان که چون آن را به حرکت در آورند صدا می کند

حرف دو نبش-نگا. حرف پهلودار

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

چهار چوب-محدوده-قاب

از چشم کسی دیدن(کسی را مسئول چیزی دانستن)

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

دریافت-گرفتن-ادراک

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

 

چشته خور شدن-بهره و نصیب بردن از کسی

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

آواز دهل-چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است-نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)
 

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

خر گردن-گردن کلفت-بی عار

چوغ-چوب

با محبت-زود جوش و مهربان

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند
پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن
حرف-سخن-گفتار-کلام
ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن
دندان کسی را شمردن-رگ خواب کسی را به دست آوردن-کسی را تحت تاثیر و نفوذ قرار دادن

خدا بیامرز-مرحوم-مغفور

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

راست و ریس-موانع و معایب

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

 

زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی(برای کسی نقشه کشیدن، از کسی بد گفتن)

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

بنا-قرار

خرج شدن-مصرف شدن-به کار رفتن

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن
آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

آب و رنگ-طراوت و شادابی

 

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

 

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

آیینه‌ی اسکندری(آفتاب)

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

حُقه-زرنگ و ناقلا

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)

چقال-مهمل بقال

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

به گند کشیدن-جایی یا کاری را خراب کردن-به لجن کشیدن-بی اعتبار کردن

پشکل برچین-سخت بی سر و پا-بسیار حقیر

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

چپو-غارت-تاراج
ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار
پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

 

دُوال بازی کردن-حقه بازی کزدن-فریب به کار بردن

تر تری-کسی که اسهال گرفته است

دم و دستگاه-ثروت-بیا و برو-تجمل-مکنت و دارایی

تف به روی تو-زهی بی شرم که تویی

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

 

دو به دو-دو تا دو تا

چراغ باران-چراغانی
انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن

دو راهی-آن جا که راه دو شاخه می شود

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

چرخ پایی-چرخ خیاطی که با پا به حرکت می افتد

به حق چیزهای ندیده و نشنیده-پس از شنیدن حرفی یا دیدن چیزی تعجب آور می گویند

از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

حیاط خلوت-حیاط کوچکی در جلو یا پشت خانه

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن
بازار مکاره-بازار موقت

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

رد پا-جای پا-اثر

 

خرده خرجی-خرج های اندک

پلاس-اثاث مختصر منزل

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن
داغان-از هم پاشیده-پریشان
دو بامبی-دو دستی-با دو دست

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

پاترس-ترساندن کودکان برای بازداشتن از کاری

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن

پیش-برنده-آن که جلو است

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

چک و چانه-کنایه از دهان

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

 

 
دسته-جمعیت سینه زن
پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی
فال بد زدن

آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است
باب شدن-معمول و رایج شدن
از رو رفتن(خجالت کشیدن، از میدان به‌در رفتن)
توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

 

بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی
ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

خوردگی-ساییدگی-فرسودگی

خدا گرفتن-به عذاب خدا گرفتار شدن-بدبخت شدن

 

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)
 

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز
تو روی کسی ایستادن-شرم و حیا را کنار گذاشتن و با کسی مخالفت کردن

اوراق-قراضه-اسقاط-ازکارافتاده

 
خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

چنبره زدن-حلقه زدن

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

تو دار-راز نگهدار

اَنَک کردن-تحقیر کردن-خجالت دادن

 

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی
چار دیواری-خانه

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن