بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 319

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

بیا بیا- برو برو
زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم
به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن
از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

تنگاب آمدن-به جان آمدن
روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

 
زالو-آدم سمج

بی جا-نامناسب-بی مورد

 

 

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

انگشت روی چیزی گذاشتن(موضوعی را مورد توجه قرار دادن)

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند
خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

زینه-پله

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن(با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن)

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت
رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

 

این سفر(این بار)
حهاز-کشتی بزرگ

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

رشته برشته-حرف های بی هوده و بی معنی
حق آب و گل داشتن-دارای امتیاز و اعتبار بودن

ته دار-پایه دار

ابنه‌ای-کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد

خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

دو دو زدن-تکان تکان خوردن

دنیا آمدن-زاده شدن
دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

توپ در کردن-توپ انداختن

دستکاری-دست بردن در چیزی

 

 

چول شدن-بور شدن در بازی-شرمنده شدن

تار-از محلی راندن

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا

 

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن-تمایل شدید داشتن-به طمع افتادن

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

از تو چه پنهان-راستش را بخواهی

خاصه تراش-آرایشگر مخصوص بزرگان
 

زمین زدن-به زمین انداختن چیزی یا کسی-شکست دادن حریف در کشتی-سبب پایین آمدن بهای چیزی شدن

 

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

 

جا افتادن-سر جای خود آمدن

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

دانه دانه-یک یک
ابریشم-زن نوازنده-مطرب

آی زرشک(آی زکی)

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

 

آتش‌بیار معرکه(فتنه‌انگیز میان دو دشمن)
دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

بُل گرفتن-چیز مفت به چنگ آوردن-از فرصتی استفاده کردن-بهانه ای بدست آوردن

دمیدن توی لوله ی شیپور-خوابیدن و خرناس کشیدن

 

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

 

 

جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

از زورِ-از شدت-از بسیاری

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن-در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

چای دبش-چای مرغوب که دهان را گس کند

زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

 

بزن و برقص-پایکوبی-ساز و آواز-رقص و آواز

پل خر بگیری-محل آزمایش-جایی که گریز از آن ممکن نباشد

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

از بیخ گوش کسی گذشتن(در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن)

به چاک زدن-فرار کردن-جیم شدن

رم دادن-رماندن-فراری دادن

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

 

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

از زیر بته عمل آمدن-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

آش و لاش-به‌کلی متلاشی‌شده-له‌ولورده

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

چنار امام زاده صالح-متلک بد
تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

 
آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

پابوسی-زیارت

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

 

چایمان-سرما خوردگی

زُل زُل-نگاه کردن زل زدن
دله-هرزه-چشم چران-پرخور
پا پتی-پا برهنه
در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

تازه داماد-پسری که تازه ازدواج کرده است

 
دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

 

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

بر وفق-مطابق-موافق
دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی
ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

خواری و زاری-پریشان حالی

تا کردن-دو یا جند لا کردن-رفتار کردن

دو بامبی-دو دستی-با دو دست
چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

پا نوشت-زیر نویس-آن چه که در پایین صفحه می نویسند

 

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن
از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن
حی و حاضر-آماده
در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن
 

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت
دُردانه-لوس-ننر-عزیز بی خودی
پایان نامه-رساله ی پایان تحصیل

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن
جوخه ی آتش-جوخه ای که مامور تیراندازی است
زرت-صدای باد در کردن یا شیشکی
تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

پس رفتن-عقب رفتن

بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن

ترکه-آدم باریک و بلند
با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

داربست-چوبی چند که معماران روی آن ایستاده و کار می کنند-چوب بست-داربند

تنگ هم-چسبیده به هم

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

تاخیر بردار-قابل عقب انداختن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

رخصت خواستن-اجازه خواستن

جیش-ادرار در زبان کودکان

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر
حساب سوخته-بدهی قدیمی

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان
چیز فهم-عاقل و فهمیده
از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن-بهره بردن از چیزی-نصیب بردن

فرسوده و خراب شدن

 

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

دو شاخ-دارای دو شقه

 
پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

دست به یقه شدن-دست به گریبان شدن

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

حساب ماست بندان یزد-حساب ساختگی

 

آبدست-ماهر-استاد

خس و خاش-آشغال-خس و خاشاک

 

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه

آبِ خشک-آب بسته

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

 

پینه زدن-وصله کردن
پا روی خِر کسی گذاشتن-تنگ گرفتن بر کسی

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

درد دل-غم و اندوه درونی

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

خاکی-فروتن و متواضع

دخل و خرج کردن-درآمد بیش از هزینه شدن-سود بردن

 

دست کردن-دست فرو بردن

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

خوردن-مغلوب شدن-شکست یافتن-فرودادن

 

چشم ورقلمبیده-چشم بیرون زده

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

پوست کلفتی کردن-مقاومت کردن-سخت جانی کردن

جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

 

دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن

زکی-لفظی که به هنگام باور نکردن و رد کردن حرف طرف گفته می شود
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)
زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

 

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

تلق و تولوق-صدای ناهنجار

 

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

تمام و کمال-کامل-به تمامی

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

حَرَج-مسئولیت-تکلیف

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

ازدست‌رفته-عاشق

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

چاشت-صبحانه-ناشتایی
دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه
دایی اوغلی-پسر دایی

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد
خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص

پا پیچ کسی شدن-با کسی در آویختن-به کسی سماجت کردن

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

 
بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

حرف کسی در رو داشتن-دارای نفوذ بودن

رشته فرنگی-ماکارونی
استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

چله ی تابستان-گرمای سخت

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم
دعوا مرافعه-جنگ و جدال بر سر چیزی

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن

 

آن چنانی-چنانکه خود می‌دانی-بسیار گران‌بها-بسیار عجیب
دختر بچه-دختر کم سن و سال
پول سر راهی-پولی که بزرگ تر ها به هنگام سفر به زیردستان یا کوچک تر ها می دهند

باریک-دقیق-حساس

پشت خاک انداز-بسیار کم-به اندازه ی پشت خاک انداز
آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)
آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

 

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

پا بر جا کردن-اثبات-مستحکم کردن
 

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

بُز آوردن-بد آوردن-بد شانسی آوردن

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ

خاک تو سری کردن-نزدیکی کردن زن با شوهر

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

 

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

احدالناس(کسی، فردی)

دانه دانه-یک یک

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

دست به آب-داشتن ادرار-دستشویی-توالت

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

دست آموز-تربیت شده-آموخته
پرداختی-مبلغ داده شده

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

 

جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد

ارواح شکمت(ارواح بابات)

 

چشمداشت-توقع-انتظار

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

 

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن
بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

آشغالی(سپور)

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

ریسمان را طناب کردن-یک کلاغ چهل کلاغ کردن-اغراق کردن

 

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

پر روده-پرچانه-روده دراز

 

 

 

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

 

آشنا روشنا(دوست آشنا)

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

خاج پرست-مسیحی-عیسوی-ارمنی-آشوری

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

ذِله کردن-ذله آوردن

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

درگاهی-آستانه

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن
خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش
خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست
دست به دهن رسیدن-چیزی اندک ولی کافی برای معاش داشتن

انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

دوبلور-دوبله کننده

دوا قرمز-پرمنگنات

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

بی سیرت-بی آبرو

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ
تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

 

ژله-لرزانک

اسباب‌کشی(نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر)

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

 

 

دقه-دقیقه
زار زدن-سخت گریه کردن
از بای بسم الله تا تای تَمَت(از اول تا آخر، از سیر تا پیاز)
پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن
چرخ زدن-گردش کردن-به عنوان تفریح یا تماشا حرکت کردن

باب دهان-موافق سلیقه-مطابق میل-خوشایند

آسمان سوراخ شدن(رویداد بزرگ پیش آمدن)

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

تپل مپل-چاق و چله

چانه-گلوله ی خمیر نان

خلاصه نویسی-کوتاه کردن مطلب

رج کردن-رج بستن

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده
چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

 

دلچسب-دلپذیر-مقبول

جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن